Post by pieterwPost by Cees CamphuisPost by pieterwPost by KPGHPost by pieterwvan het electoraat van de PVV (95%), NSC/BBB (80%) en VVD (60%) wil
dus het grootste t/m allergrootste deel dat de regering zich minder
richt op het buitenland.
<https://www.nrc.nl/nieuws/2024/12/29/meerderheid-nederlanders-wil-dat-
regering-zich-minder-richt-op-buitenland-blijkt-uit-scp-studie-a4878027
Probleem is dat de regenten van een koninkrijk bij gratie Gods zich
alleen in stand kunnen houden met bescherming van buitenaf nu het aargas
steeds minder een rol gaat spelen.
Tijdens de 'aardgasperiode' kon de bevolking worden gecontroleerd en
afhankelijk gehouden met subsidies zoals bijvoorbeeld ook onder het
regime van kolonel Gaddafi gebeurde. Daardoor kon het regime in Syrië
een relatief onafhankelijke koers volgen totdat de US daar met het oog
op de 'Arabische lente' definitief genoeg van had en het systeem naar de
steentijd terug bombardeerde. :-)
Post by pieterwAangezien dat mijn tijd wel zou duren, lijkt het mij een zinnig
experiment om te zien hoe snel deze partijen nederland naar de
kloten kunnen helpen. Dus doen PVV, NSC, BBB en VVD!
De functie van koninklijke protestpartijen is klaarblijkelijk af te
leiden van potentiële echte protestpartijen die openlijk het vervangen
van Gods koninkrijk met 'democratische middelen' zouden kunnen
propageren.
Waarom dacht je dat de koninklijke TV-massamedia tijdens gekakel over
'de politiek' in opnamen het accent telkens leggen op een 'tweede kamer'
waar lege stoelen van 'volksvertegenwoordigers' zijn versiert met
kroontjes terwijl die 'volksvertegenwoordigers' zelf nergens te bekennen
zijn?
Om te voorkomen dat ideologisch pan-europese partijen lokaal tractie
zouden kunnen krijgen, is het naar ik begrijp openlijk of de-facto
verboden binnen dat zogenaamde Europese parlement van lokale
('nationale') partijen onafhankelijke federalistische partijen op te
zetten.
Kortom: Welkom in het 'democratische' europa van de 100 vlaggen? :-)
misschien dat ik, indie jij gangbare taal zou gebruiken, jouw potsen
ga lezen.
Hahaha, wat begrijp je niet aan 'ideologisch pan-europese partijen
lokaal tractie zouden kunnen krijgen' Pieter?
ik lees geen krom nederlands en ook geen potsen zonder content (zoals
die van jou)
succes verder Kees
Hier wat content over Marx:
Marx wist meer van kapitalisme dan van communisme
De bankier op Wall Street weet het zeker: Karl Marx had gelijk. John
Cassidy van The New Yorker sloeg het werk van Marx erop na. En
inderdaad: hij had door hoe het kapitalisme in de Victoriaanse tijd
werkte. Zo werkt het nog steeds.
Vorig jaar bracht ik in het begin van de zomer een weekeinde door in het
buitenhuis van een studievriend, een zeer intelligente, nuchtere
Engelsman, die na een loopbaan in de hogere regionen van het Britse
overheidsapparaat en bij een financiële firma in de Londense City, is
terechtgekomen bij een grote investeringsbank op Wall Street. Daar heeft
hij de laatste jaren aandelenemissies georganiseerd en zijn firma
geholpen de sterkste markt sinds mensenheugenis af te romen. We hadden
het over de economie en vroegen ons af hoe lang de huidige financiële
hausse zou aanhouden.
Tot mijn verrassing kwam hij aanzetten met Karl Marx. “Hoe langer ik op
Wall Street zit”, zei hij, “hoe meer ik ervan overtuigd raak dat Marx
gelijk had.” Ik dacht dat hij een grapje maakte. Maar hij vervolgde in
alle ernst: “Er ligt een Nobelprijs klaar voor de econoom die Marx weer
tot leven wekt. Ik ben er zeker van dat hij de beste kijk biedt op het
kapitalisme.”
Wij hadden begin jaren tachtig samen economie gestudeerd in Oxford, waar
het merendeel van onze docenten Keynes' oordeel onderschreef dat de
economische theorieën van Marx 'ingewikkelde hocus-pocus' waren, en het
communisme 'een belediging voor onze intelligentie'. De slimmere
studenten van onze generatie waren merendeels van mening dat de ideeën
van Marx typisch iets waren voor TH-colleges en Labour-politici in spe
(van wie velen inmiddels rechtse aanhangers van Blair zijn geworden).
Sindsdien is Marx' reputatie er alleen maar verder op achteruit gegaan:
het Instituut voor Marxisme-Leninisme in Moskou is opgeheven, het
Chinese Rode Leger heeft zich toegelegd op goederenproductie en zelfs
Fidel Castro probeert buitenlandse investeerders aan te trekken.
Desalniettemin besloot ik dat als mijn gastheer, met zijn brede ervaring
in de internationale financiële wereld, dacht dat Marx nog iets zinnigs
te melden had, het misschien tijd werd om er zelf eens naar te kijken.
Ik schafte een forse bloemlezing uit Marx' werk aan, bezorgd door de
Britse wetenschapper David McLellan. Alles zat erin, van een brief die
Marx in 1837 naar huis schreef toen hij aan de Universiteit van Berlijn
studeerde, tot correspondentie met zijn socialistische makkers uit de
tijd dat hij als oude man aan Haverstock Hill in Londen woonde.
Al lezende kreeg ik geleidelijk aan in de gaten wat mijn vriend had
bedoeld. Het erfgoed van Marx is in vele opzichten overschaduwd door de
mislukking van het communisme - iets waar zijn belangstelling niet in de
eerste plaats naar uitging; in feite had hij maar weinig te melden over
hoe een socialistische samenleving zou moeten functioneren. En wat hij
wél schreef - over het afsterven van de staat en dergelijke - was
nauwelijks bruikbaar, zoals Lenin en zijn kameraden na hun machtsgreep
al spoedig ontdekten.
Marx was een theoreticus van het kapitalisme en als zodanig moet hij
worden beoordeeld. Vele van de tegenstellingen die hij in het
Victoriaanse kapitalisme waarnam en waar later door reformistische
regimes wat aan gedaan is, steken - als gemuteerde virussen - in nieuwe
gedaanten weer de kop op. Marx heeft pakkend geschreven over
mondialisering, ongelijkheid, corruptie in de politiek, monopolisering,
technische vooruitgang, de aftakeling van de hogere cultuur, en het
zenuwslopende karakter van het moderne bestaan - thema's waarmee de
huidige economen zich opnieuw bezighouden, soms zonder te beseffen dat
zij in Marx' voetsporen treden.
De kern van zijn opvattingen, die hij voor het eerst heeft neergelegd in
De Duitse ideologie (1846), is niet lang geleden door James Carville
opnieuw geïntroduceerd met de leuze 'It's the economy, stupid'. Deze
theorie, die Marx zelf 'de materialistische opvatting van de
geschiedenis' (het historisch materialisme) noemde, wordt thans in zo
brede kring aanvaard dat deskundigen van alle politieke richtingen, zo
ook Carville, haar gebruiken zonder te vermelden wie haar heeft bedacht.
Wanneer conservatieven betogen dat de verzorgingsstaat ten dode
opgeschreven is, omdat hij het vrije ondernemerschap knevelt, of dat de
Sovjet-Unie is uiteengevallen omdat ze de efficiëntie van het Westerse
kapitalisme niet kon evenaren, gaan zij uit van Marx' stelling dat de
economie de drijvende kracht achter de ontwikkeling van de mensheid is.
In het Communistisch Manifest, dat in februari 1848 verscheen, staan een
paar van Marx' scherpste uitspraken: 'Een spook waart rond in Europa -
het spook van het communisme', 'De geschiedenis van heel de samenleving
tot nog toe is de geschiedenis van klassenstrijd', en 'Wat de
bourgeoisie vooral produceert, is haar eigen doodgravers'.
De in dat boek uitgesproken, onjuiste voorspelling dat de ondergang van
het kapitalisme ophanden was, heeft ons het zicht ontnomen op een veel
duurzamere intellectuele prestatie: Marx heeft in het manifest namelijk
uiteengezet hoe het kapitalisme werkt. Anders dan vele van zijn
navolgers heeft hij de macht van de vrije markt nimmer onderschat. 'De
bourgeoisie heeft in haar klassenheerschappij van amper honderd jaar
massalere en kolossalere productiekrachten gecreëerd dan alle voorgaande
generaties bij elkaar', schreef hij.
Die ongekende productiestijging, ook wel de 'industriële revolutie'
genoemd, bleef bovendien niet beperkt tot één land, want de niet
aflatende behoefte aan nieuwe afzetgebieden 'jaagt de bourgeoisie de
hele aardbol rond'. En waar de bourgeoisie maar komt, ondermijnt zij de
traditionale werkwijzen. 'De oeroude nationale industrieën zijn verwoest
en worden nog dagelijks verwoest', schreef hij. 'Ze worden verdrongen
door nieuwe industrieën, waarvan de invoering voor alle beschaafde
naties een kwestie van leven of dood wordt.'
En niet alleen het plaatselijke bedrijfsleven werd de dupe. Hele
culturen werden door de meedogenloze krachten van de modernisering en de
internationale integratie weggevaagd. 'De intellectuele voortbrengselen
van afzonderlijke naties worden gemeengoed', constateerde hij.
'Nationale eenzijdigheid en bekrompenheid worden steeds onmogelijker, en
uit de vele nationale en regionale literaturen ontstaat een
wereldliteratuur.'
Globalization, 'mondialisering', is dé leuze van het fin de siècle van
de twintigste eeuw, die iedereen, van Jiang Zemin tot Tony Blair, op de
lippen ligt, maar de meeste vertakkingen van dat verschijnsel zijn al
honderdvijftig jaar geleden door Marx voorspeld. Het kapitalisme is nu
goed op weg om de wereldmarkt tot één geheel te maken, waarbij de
Europese, de Aziatische en de Amerikaanse naties zich ontwikkelen tot
drie concurrerende handelsblokken binnen die markt. Zo nu en dan trekt
een of andere in het nauw gedreven groep - Franse boeren, Britse
mijnwerkers, Amerikaanse werknemers in de automobielindustrie - nog eens
ten strijde voor traditionele belangen, maar altijd tevergeefs. Niets
kan de permanente revolutie van het kapitalisme tot staan brengen.
'Voortdurende verstoring van alle maatschappelijke omstandigheden,
eeuwige onzekerheid en beweging onderscheiden het bourgeoistijdperk van
alle overige tijdperken', schreef Marx.
De economen, van oudsher de grootste voorstanders van mondialisering,
omdat zij menen dat deze meer winnaars dan verliezers zal opleveren,
zijn niet zo heel zeker meer van de goede afloop. Ofschoon de huidige
critici zich minder pittig plegen uit te drukken dan Marx, is hun
boodschap dezelfde: 'De internationale integratie van markten voor
goederen, diensten en kapitaal zet samenlevingen onder druk om hun
traditionele werkwijzen te veranderen, en dat is iets waartegen brede
segmenten van die samenlevingen in verzet komen', schreef econoom Dani
Rodrik van Harvard in zijn vorig jaar verschenen, baanbrekende boek Has
Globalization Gone Too Far? Rodrik wees erop dat kinderarbeid,
belastingontwijking door ondernemingen en sluiting van Amerikaanse
fabrieken evenzovele aspecten zijn van de mondialisering. Hij noemde
Marx niet uitdrukkelijk - wie als econoom aan de betere universiteiten
carrière wil maken, kan beter niet met Marx aankomen - maar concludeerde
wel dat als wij de mondiale uitdaging niet aankunnen, 'maatschappelijke
ontwrichting' het gevolg zou kunnen zijn.
Een belangrijke les van Marx was dat het kapitalisme geneigd is tot
monopolievorming - een constatering die in zijn tijd bepaald niet voor
de hand lag - zodat er behoefte is aan strenge regulering. Later leek
het of de hervormingen van Teddy Roosevelt en F.D. Roosevelt met dat
probleem hadden afgerekend, maar in het afgelopen decennium heeft zich
een ongekende golf van fusies voorgedaan in de uiteenlopendste
bedrijfstakken: amusement, geneesmiddelen, defensie en financiële
instellingen. Tegelijkertijd hebben bezuinigingen bij de overheid en
behoudende rechterlijke uitspraken de doelmatigheid van officiële
reguleringsinstanties, zoals de Federal Trade Commission, ondermijnd.
Zolang deze ontwikkelingen niet tot staan worden gebracht, zullen er
onvermijdelijk meer fusies volgen, zullen de prijzen stijgen en zal de
consument minder keus krijgen.
Marx' voornaamste wapenfeit als economisch theoreticus was dat hij bij
het onderzoek naar de economische ontwikkeling de hoofdrollen
reserveerde voor de ondernemer en het winstbejag. Voor de leek die het
economiekatern leest, lijkt dat vanzelfsprekend, maar voor professionele
economen ligt het anders. Voor de neoklassieke economen draait alles om
de consument; bedrijven zijn slechts black boxes die ruwe grondstoffen
en arbeid omzetten in artikelen die mensen willen kopen. In de wereld
zoals deze theorie zich haar voorstelt, wordt het groeitempo van de
economie bepaald door de toename van het aantal arbeidskrachten en de
mate van technologische vooruitgang, die zomaar uit de lucht komt
vallen, zonder dat de markt er vat op heeft.
Marx had een somberder en ingewikkelder beeld van de economische groei.
In zijn model waren de kapitalisten in het nauw gedreven figuren,
voortdurend onder druk gezet door concurrenten die proberen hun markten
binnen te dringen en hun winst te stelen. Wegens die druk moesten
firma's hun onkosten verlagen door te investeren in arbeidsbesparende
machines, door hun werknemers te dwingen harder te werken en door nieuwe
producten te ontwikkelen. Dit proces, door Marx 'accumulatie' genoemd,
was de voornaamste oorzaak waardoor het kapitalisme zoveel productiever
was dan vroegere maatschappijvormen. In de feodale tijd verbruikte de
adel het economisch 'overschot' dat de boeren voortbrachten, maar in de
geïndustrialiseerde samenleving waren de kapitalisten gedwongen het door
hun employés geschapen overschot te investeren, omdat ze anders gevaar
liepen door hun concurrenten te worden weggevaagd. 'Accumuleren!
Accumuleren! Accumuleren! Dat is Mozes en de profeten', verklaarde Marx.
Deze kijk op de economische groei, die na Marx' dood in economische
kringen grotendeels in vergetelheid was geraakt, is in de jaren veertig
van onze eeuw weer tot leven gewekt door Joseph Schumpeter, een
voormalige Oostenrijkse minister van Financiën die aan Harvard een
academische carrière was begonnen. Hij doopte dit verschijnsel
'creatieve vernietiging'. De laatste jaren is in Schumpeters ideeën lijn
gebracht door een groep vooraanstaande, wiskundig georiënteerde
economen, onder wie Paul Romer van Stanford University en Philippe
Aghion van de Universiteit van Londen. Alhoewel de op dit terrein - de
zogeheten theorie van de endogene groei - werkzame economen doorgaans
Marx ongenoemd laten als hun geestelijke voorloper, zijn hun modellen
onmiskenbaar marxistisch van aard; hun voornaamste doelstelling is
namelijk aan te tonen dat technische vooruitgang voortkomt uit het
concurrentieproces, en dat ze dus niet uit de lucht komt vallen.
Marx' versie van het vrije ondernemerschap komt ook overeen met de
opvattingen van vele moderne zakenlui, die voor geen goud als marxisten
te boek zouden willen staan. Zo heeft in de jaren tachtig Jack ('Neutron
Jack') Welch jr., de spijkerharde maar in hoog aanzien staande
president-directeur van General Electric, zijn bedrijf een metamorfose
doen ondergaan door tientallen vestigingen te sluiten en tienduizenden
employés te ontslaan. Zijn beweegredenen zijn voor iedere Marx-kenner
gesneden koek: “In vergelijking met de gebeurtenissen die op ons
afstormen, zullen de ruwe, tumultueuze jaren tachtig lijken op een
decennium aan het strand”, zei Welch in 1989 op een
aandeelhoudersvergadering. “Op alle belangrijke markten staan ons
darwiniaanse slachtingen te wachten, zonder troostprijzen voor de
verliezende ondernemingen en naties.”
Op zijn begrafenis werd Marx door zijn vriend en co-auteur Friedrich
Engels geprezen op een manier die hem wel zou zijn bevallen. Engels zei:
'Zoals Darwin de wet van de evolutie in de organische natuur heeft
ontdekt, zo heeft Marx de wet van de evolutie in de geschiedenis van de
mensheid ontdekt.' Helemaal waar was dat niet, maar helemaal onjuist
evenmin. Het kapitalisme is zeker niet opgevolgd door het communisme,
maar het is, even zo zeker, niet blijven bestaan in de Dickensiaanse
vorm die Marx heeft gekend. In de eeuw na zijn dood hebben de overheden
in de geïndustrialiseerde landen tal van hervormingen ingevoerd met het
doel de levensstandaard van de arbeiders te verhogen: arbeidswetten,
minimumloonwetgeving, sociale voorzieningen, sociale woningbouw,
openbare gezondheidszorg, successierechten, progressieve
inkomstenbelasting en ga zo maar door. In Marx' tijd zouden die
verbeteringen als 'socialisme' zijn bestempeld; vele ervan heeft hij
trouwens in het Manifest aanbevolen en het valt moeilijk in te zien hoe
het kapitalisme zonder zulke voorzieningen had kunnen overleven.
Pas in de laatste twee decennia is in naam van de 'economische
doelmatigheid' deze sociaal-democratie systematisch onder vuur genomen.
Deze reactie van rechts heeft, precies zoals Marx zou hebben voorspeld,
tot een scherpe toename van de ongelijkheid geleid. Tussen 1980 en 1996
is het aandeel van het totale gezinsinkomen dat naar de rijkste vijf
procent van de gezinnen in de Verenigde Staten gaat, gestegen van 15,3
naar 20,3 procent, terwijl het aandeel van het inkomen dat naar de
armste zestig procent gaat, is gedaald van 34,2 naar 30 procent. Deze
veranderingen illustreren een ongekende herverdeling van middelen van
arm naar rijk, want iedere verschuiving van één procent staat voor
ongeveer 38 miljard dollar.
Marx meende dat er in iedere samenleving een fundamentele scheidslijn
loopt tussen de mensen die de machines en de fabrieken bezitten waarmee
goederen worden gemaakt (de 'bourgeoisie') en de mensen die niets anders
te bieden hebben dan hun vermogen om te werken (de 'proletariërs'). Deze
verdeling is te star, want ze houdt geen rekening met zelfstandigen,
werknemers in de publieke sector en werknemers die aandelen bezitten in
het bedrijf van hun werkgever. Maar het lijdt geen twijfel dat in de
afgelopen twee decennia de mensen die de productiemiddelen beheersen, de
grootste winnaars waren: de directeuren en de aandeelhouders. In 1978
verdiende een president-directeur van een groot bedrijf grofweg zestig
maal zoveel als een arbeider; in 1995 was dat ongeveer honderdzeventig
maal zoveel. Ook de aandeelhouders hebben geweldig goed geboerd. Volgens
Edward Wolff, hoogleraar economie aan de Universiteit van New York, is
de helft van alle financiële waarden in het land eigendom van één
procent van de bevolking.
Deze cijfers vormen een indicatie dat een van Marx' meest omstreden
denkbeelden, de theorie van de Verelendung, wel eens aan een comeback
toe zou kunnen zijn. Marx meende niet, zoals sommige critici beweren,
dat de lonen onder het kapitalisme nooit konden stijgen, maar hij heeft
wel gezegd dat de winsten sneller zouden stijgen dan de lonen, zodat de
arbeiders mettertijd relatief zouden verarmen ten opzichte van de
kapitalisten - precies zoals de afgelopen twintig jaar is gebeurd.
Een essentiële vraag met betrekking tot de toekomst, waarvan het
antwoord cruciaal is voor het lot van de pijlsnel stijgende beurskoersen
en van nog veel meer, is of het kapitaal zijn winst van de laatste jaren
zal kunnen consolideren. Marx twijfelde niet wie er aan het langste eind
zou trekken: 'De achtenswaardige kapitalisten zullen nooit vergeefs
uitzien naar nieuw vlees en bloed om te exploiteren en zij zullen de
doden de doden laten begraven', schreef hij in Loonarbeid en kapitaal.
De begraafplaats Highgate ligt op wandelafstand van de gelijknamige
chique woonwijk in Noord-Londen. In de noordwestelijke hoek van de
begraafplaats vond ik een grote marmeren grafsteen, bekroond door een
indrukwekkende kop van Marx en het opschrift 'Workers of all lands
unite'. Er waren maar drie mensen: twee studenten met baarden uit
Turkije en een jonge vrouw uit Zuid-Korea die zei dat ze socialiste was.
Alle drie studeerden ze Engels in Londen .
“Marx is in Turkije een groot man, ook al is het communisme er
illegaal”, zei een van de Turken. Hij voegde eraan toe dat hij om zijn
socialistische activiteiten een tijdje gevangen had gezeten in Ankara.
Ik vroeg de bezoekers of zij iets van Marx gelezen hadden, Das Kapital
bijvoorbeeld? De jonge Koreaanse socialiste zei van niet. “Ik heb het
geprobeerd, maar het is heel dik”, zei de Turk die gearresteerd was.
Waarom wordt Marx tegenwoordig zo weinig gelezen? Misschien omdat de
economie zo goed draait - maar zelfs in goede tijden kan hij ons wat
leren, bijvoorbeeld dat, in tegenstelling tot wat vele orthodoxe
economen tot voor kort volhielden, de levensstandaard van de arbeiders
kan worden verhoogd door de werkloosheid laag te houden. Volgens Marx
werden de lonen laag gehouden door de beschikbaarheid van een
'reserveleger' van werklozen, die bereid zijn het bestaande werk te doen
voor minder geld. Verklein dat leger van werklozen, zei hij en de lonen
zullen stijgen - precies wat er sinds anderhalf jaar gebeurt. Sedert
midden 1996 schommelt de werkloosheid in de Verenigde Staten rond de
vijf procent, het laagste niveau in 24 jaar; het voor inflatie
gecorrigeerde gemiddelde uurloon is in die periode gestegen met 1,4
procent, de eerste waarneembare stijging in bijna tien jaar.
Het meest duurzame element van Marx' werk zou wel eens zijn theorie
kunnen zijn over de plaats waar de macht is geconcentreerd in de
kapitalistische samenleving. Nadat economen, gefixeerd op de keuzen van
de consument, dit onderwerp decennialang hadden verwaarloosd, hebben
enkele van hen de laatste tijd teruggegrepen op Marx' gedachte dat de
omstandigheden waarin de mensen gedwongen zijn een keuze te doen, vaak
niet minder belangrijk zijn dan die keuze zelf. (Zoals de 'keuze' die
een overvaller je laat als hij je geld of je leven vraagt.)
Zo heeft Oliver Hart aan Harvard een nieuwe theorie over het
functioneren van ondernemingen opgesteld die uitgaat van de machtsstrijd
tussen de aandeelhouders, de bedrijfsleiding en de arbeiders. Andere
economen kijken kritisch naar de uitoefening van de politieke macht.
Elhanan Helpman, eveneens aan Harvard verbonden, en Gene Grossmann van
Princeton University hebben een model ontworpen dat illustreert hoe de
regering onder druk van concurrerende lobbyisten uit het zakenleven in
de verleiding kan komen maatregelen te nemen die de handel schaden.
Marx verklaarde uiteraard met het grootste genoegen dat de politici
slechts de waterdragers zijn van hun betaalmeesters in het
bedrijfsleven. 'De moderne overheid is slechts een comité dat de
gemeenschappelijke zaken van de hele klasse der bourgeoisie beheert',
schreef hij in het manifest. Later noemde hij nog speciaal de
Amerikaanse politici, die volgens hem al sedert George Washington
'ondergeschikt' waren aan de 'bourgeoisproductie'. Het tafereel van een
president die in ruil voor bijdragen aan de campagnekas louche zakenlui
onthaalt in het Witte Huis, zou hem in het geheel niet van zijn stuk
hebben gebracht. Bij al zijn dwalingen was hij iemand voor wie onze
economie nauwelijks geheimen had. Zijn boeken zullen het lezen waard
blijven zolang het kapitalisme blijft bestaan.